Dag 28 - Spiegelen, Tour de Mashad en een heetgebakerd hondje

Dag 28 - vr 30 mei - Mashad

Vandaag weer een vrije dag om naar eigen inzicht te besteden. Aangezien heel Mashad draait rond de schrijn van Imam Reza, is dat eigen inzicht redelijk beperkt.
Om half tien ging ik met Jan en de Duitsers naar het heiligdom. Het heiligdom dat rond de schrijn is gebouwd is een complex van moskeeën, binnenplaatsen en gebouwen dat groot genoeg is om drie miljoen pelgrims per jaar te ontvangen, waarvan 200.000 tegelijk op hoogtijdagen. Het wordt nog constant uitgebreid. Het is de heiligste plek voor Shi'itische moslims en de heiligste plaats in Iran. Het grootste deel van het complex is beperkt toegankelijk voor toeristen, de schrijn zelf en de twee binnenplaatsen die direct toegang geven tot de schrijn zijn alleen toegankelijk voor Moslims. 
Bij de ingang moesten we tassen en fotocamera's afgeven. We moesten bij de ingang wachten op iemand van 'Foreign affairs', oftewel de afdeling buitenlanders. Het is erg moeilijk om als buitelander zonder begeleiding binnen te komen en op een vrijdag al hemaal (één van de redenen voor de begeleiding is dat de gelovigen niet onnodig gestoord worden in hun religieuze beleving, die bij sommigen zeer diep kan gaan). Tijdens het wachten waren de mannen van de toegangscontrole zeer vriendelijk. Er werden ergens twee stoelen vandaan gehaald voor de twee oudere heren onder ons (Antonia moest via de ingang voor vrouwen naar binnen en van mij vonden ze dat ik wel kon staan of ze konden zo snel niet meer stoelen vinden, ik gok het laatste). Na een paar minuten mochten we door de controle, waar we gefouilleerd werden. De man die mij fouilleerde was daar erg verontschuldigend over, het was voor de veiligheid zij hij. Ik vond het prima en en keek geamuseerd toe hoe hij het tasje onderzocht dat ik aan mijn riem heb hangen. Daar zaten een paar dingen in die hij niet begreep, zoals een accu voor mijn camera, een usb-stekker om mijn telefoon op te laden en een mini-statiefje voor mijn camera (uiteindelijk dacht hij dat het laatste een antenne was, omdat hij daar geen problemen mee had heb ik dat zo gelaten). Iedere keer dat ik zei dat iets voor mijn camera was schoot hij in de stress en ik heb drie keer uit moeten leggen dat ik mijn camera af had gegeven. Nadat ik hem had laten zien dat mijn tablet echt werkte en dus geen omhulsel was voor contrabande mocht ik doorlopen, zonder dat mijn broekzaken waren gecontroleerd.
Net na de ingang zag ik dat we niet langer met z'n vieren waren; er waren nog vier andere reisgenoten aan ons groepje toegevoegd. (We waren onafhankelijk van elkaar, toevallig rond dezelfde tijd in drie groepjes naar het heiligdom gegaan, maar dat we samen kwamen maakte niets uit. Jan de Belg was al vroeg in z'n eentje naar het heiligdom gegaan en ook hij werd door Foreign affairs onderschept.) We kregen een gids toegewezen die ons door de voor ons toeganielijk delen van het complex zou leiden. Het eerste wat hij zei was dat het strikt verboden was om camera's mee naar binnen te nemen, onmiddelijk gevolgd door de mededeling dat het wel oké was om foto's te maken met een mobiele telefoon. :-) (De regels worden hier duidelijk zeer letterlijk opgevolgd en die regels hebben het wél over fotocamera's, maar niet over mobiele telefoons of fotografen. Misschien worden die regels nog eens geupdatet, maar aangezien de Iranezen redelijk met hun mobieltjes getrouwd lijken te zijn zou dat nog wel eens problemen op kunnen gaan leveren.) Jan hield de gids bezig met geïnteresseerde vragen, terwijl diegenen met mobiele telefoons uitwaaierden om foto's te maken van de binnenplaatsen waar we overheen liepen en de façades van de omringende gebouwen. In het begin keek de gids nog wat paniekerig om zich heen wanneer hij merkte dat niet iedereen met hem mee liep, maar omdat de meesten af en toe terug kwamen en ook een geïnteresseerde vraag stelde en we naar hem toe kwamen wanneer hij bij een poort of ingang stond te wachten ging dat redelijk snel over.
Hij liet ons ook een museum zien. Eerst twee verdiepingen met tapijten.  Best leuk en interessant om te zien, maar niet echt waar we voorgekomen waren. Toen hij ons ook de munten- en postzegelcollectie wilde laten zien maakten we hem voorzichtig duidelijk dat dat misschien vermoeiend was en dat we vooral het deel over de schrijn zelf wilden zien. Vol overgave leidde hij ons toen door de afdelingen waar oude met goud beslagen deuren, oude omhulsels van het graf zelf en oude lampen tentoongesteld waren. (Die dingen worden regelmatig vervangen omdat ze slijten van de vele aanrakingen door de bezoekers, die willen alles aanraken wat met het heiligdom te maken heeft. Elke nieuwe versie is uiteraard mooier dan de vorige; dat is mogelijk doordat er steeds meer bezoekers komen die steeds meer doneren.) De gids was al aardig enthasiast geworden dat hij zoveel aan ons kon vertellen en dat er altijd wel een paar groepsleden bij hem liep die geïnteresseerd waren in wat hij te vertellen had.
De schrijn zelf hebben we niet gezien. (Waarschijnlijk was het daar te druk voor, op een vrijdag vlak voor het middaggebed. Op een rustiger moment, wanneer we weinig gelovigen voor de voeten hadden gelopen hadden we misschien een kans gehad. Net als in Shiraz, waar we door een officiële gids werden uitgenodigd om een schrijn te bezoeken die officieel ook alleen voor Moslims toegankelijk is. Ik heb de indruk dat het niet per se is om niet-moslims te weren, maar om Moslims niet te laten storen, bij wat voor hun een zeer serieuze aangelegenheid is, door een paar toeristen die een paar foto's willen nemen.) Het dichtst wat we er bij geweest zijn is in een met spiegelmozaïeken versierde ondergrondse ruimte die onder één van de binnenplaatsen vóór de schrijn loopt. Die ruimte had twee ingangen, waartussen een looppad lag, met aan de ene kant langs dat pad een gedeelte voor vrouwen en aan de andere kant een gedeelte voor mannen en gezinnen. (Er was geen dichte afscheiding tussen de twee gedeeltes, alleen een lage balustrade aan weerskanten van het looppad.)
Aan het einde van de rondleiding werden we naar een kantoorruimte van Foreign affairs gebracht, waar we een informatiepakket met een Duitstalig boekje over Imam Reza, een paar mooie foto's van het complex en een DVD (met nog onbekende inhoud) kregen. Ook moest iemand zich namens de groep registreren; omdat ik benieuwd was waarvoor en of ik daar nog een reactie per email op zou krijgen heb ik dat gedaan (misschien krijg ik een bedankje, misschien heb ik me opgegeven voor de dagelijkse nieuwsbrief, ik zie wel ;-) ). Daarna werden we naar buiten geleid. Onze rondleiding had bijna drie uur geduurd, anderen stonden na een half uur al weer buiten de poorten.
De delen die wij hebben gezien waren niet veel bijzonderder dan wat we in Iran al eerder hebben gezien aan binnenplaatsen en façades bij moskeeën (wij konden alleen in de redelijk recente uitbreiding van het oorspronkelijke, oude heiligdom komen) maar het geheel, de schaal van het complex, de vriendelijkheid van de mensen (hier niet zoveel vragen maar wel veel mensen die ons welkom heetten), de massaliteit en de sfeer maakten het overweldigend.

Op de terugweg naar het hotel een Iraanse hotdog gegeten (een over de lengte in tweeën gesneden gekruide worst in een stuk stokbrood met salade, een complete maaltijd op zich). Ook nog even langs een plantsoen gegaaan met standbeelden en een waterrad om wat foto's te nemen.
In het hotel mijn verslag over de vorige dag afgemaakt en in de lobby de verslagen van de afgelopen paar dagen op mijn reisblog gezet. Misschien de laatste keer internet voordat we in China zijn. Jammer voor het thuisfront (en jammer voor mij, want hoe langer het duurt voordat ik internet heb, hoe langer ik zometeen bezig ben met het plaatsen van oude verslagen en hoe langer ik geen internetradio kan luisteren).